Osmanlinin cöküsü de kurulusu gibi bir destandir. Cöküsün kahramanlari olan neslin bayraktari Enver Pasadir. Onlarin varligiyla Imparatorlugun cöküsünü birlikte düsünmek sasirticidir ve haksizlik gibi görünür. Onlarin yürekleri dag gibiydi; hayalleri de öyle... Asla kücük düsünmüyorlardi. Yüce Devleti, ülkesi ve milletiyle kurtarmak icin kendilerini ateslere atarken, her biri Imparatorlugun bir uzak kösesinde, bütün Müslüman dünyayi kurtarmayi düslüyor ve bunun heyecani ile sarsiliyorlardi. Büyük düsünmek, büyük rüyalar görmek büyük zamanlarin görüntüleridir. Oysa bunlar cöküyorlardi ve cökerken bile yüreklerindeki ve kafalarindaki büyüklükleri terk etmiyorlardi.
Sonra, Anadoluya cekildik. Artik onlari anlamak zorlasti. Insanlarimizda yürekler daraldi, ufuklar kapandi; araya anlamsiz siyas endiseler girdi. Erzurumu, Sarikamisi Turan zannedip Enver Pasayi, askerlerimizi Turan yolunda kirdirmakla sucladik. Oysa, dedelerimiz Irakta, Filistinde, Kafkaslarda, Canakkalede vatan topraklarini savunuyorlardi. Ingiliz ordularinin buralarda ne aradiklarini sormak yerine, onlarin yüce makamlarini tartismaya actik...
Enver Pasa o mübarek neslin basbugu idi.
M. Kemal Atatürk diyor ki Enver bir günes gibi dogmus, bir gurb ihtisamiyla batmistir; arasini tarihe birakalim.
Ismet Inönü diyor ki Enver Pasa ihtilalden önce ahlak, cesaret ve kahramanlik misali olarak taninmistir. Envere en cetin kita hizmetleri tam ve itimatla emniyet edilmistir. Enver Pasa sahs meziyetleriyle iyi bir asker, iyi bir subay olarak, cemiyetin kusur olarak bildigi unsurlardan, insanin tasavvur edemeyecegi kadar nasibi olmayan bir tiptir.
Zeki Velid Togan diyor ki Enver Pasa son Türk tarihinin en büyük sahsiyetlerinden biridir. Bu zat, Türk ve dünya siyasi hayatindaki konumunu süphesiz ki tesadüfen yahut birisinin korumasinda elde etmedi.
Ziya Nur diyor ki Enverin Ravza-i Mutahharaya girisini canlandiran cümleler; tüyler ürpertici bir inanc ve edep yüksekliginin muhtesem tablosudur.
Bu kitapta, Osmanli son dönemlerimizin büyük kahramaninin hayatini ve temiz kisiligini yakindan taniyacaksiniz.
